Rilla ze Złotego Brzegu

Rilla ze Złotego Brzegu

Autor	Lucy Maud Montgomery
Typ utworu	Literatura dla dzieci i młodzieży
Data wydania	1921
Język wydania	angielski
Data polskiego wydania	1970
Poprzednia część	Dolina Tęczy

Rilla ze Złotego Brzegu – powieść Lucy Maud Montgomery. Książka ta jest ósmym tomem serii Ania z Zielonego Wzgórza. Pierwsze wydanie ukazało się w 1921 roku.

Opis z okładki[]

Dzieci Ani i Gliberta są już dorosłe: kształcą się, zaręczają, myślą o pracy. Z wyjątkiem ślicznej Rilli, która myśli jedynie o rozrywkach i wiedzie beztroskie życie w Złotym Brzegu. Ale i Rilla będzie musiała zmierzyć się z odpowiedzialnością, gdy świat pogrąży się w wojnie, jej bracia i ukochany Kenneth wyruszą na front, a jej samej przyjdzie się zaopiekować pewnym niemowlakiem przyniesionym do domu państwa Blythe w wazie od zupy…

Ostatni tom przygód rodziny Blythe'ów i ich przyjaciół to wzruszająca historia o miłości, poświęceniu, odwadze i dojrzewaniu, w której jak zwykle pojawi się grono naszych ulubionych bohaterów, ale także całkiem nowe postaci.

Fabuła[]

Akcja powieści rozpoczyna się latem 1914 roku. Rilla po raz pierwszy bierze udział w balu. W czasie zabawy w Latarni Morskiej do Glen St. Mary dociera wiadomość o wypowiedzeniu przez Wielką Brytanię wojny Niemcom (Kanada przystąpiła do I wojny światowej automatycznie wraz z Wielką Brytanią 4 sierpnia 1914).

Najstarszy brat Rilli, Jim, oraz Jerry Meredith – jeden z dzieci pastora, z którymi przyjaźni się całe rodzeństwo Blythe'ów – wyruszają na front. Pies Jima, Wtorek (w oryginale Monday, czyli Poniedziałek), nie chce wrócić z resztą rodziny do domu i pozostaje na stacji kolejowej, czekając na powrót swego pana do domu.

Walter, który niedawno chorował na tyfus, podejmuje studia w Redmondzie w Kingsport.

Rilla stara się być użyteczna i pomocna. Za namową matki, organizuje Młody Czerwony Krzyż. Przypadek sprawia, że pod jej opiekę trafia dwutygodniowy chłopczyk – Jaś Anderson. Matka dziecka ledwo co zmarła a ojciec jest na wojnie. Rilla, mimo braku doświadczenia, postanawia zaopiekować się malcem, gdyż jest on zbyt wątły, by być w stanie przeżyć w przytułku. Jako że dziewczyna "nie czuje najmniejszego pociągu" do dzieci, początkowo traktuje swoje zadanie jedynie jako przykry obowiązek.

Wrażliwy Walter, chociaż już odzyskał siły po przebytej chorobie, nie jest w stanie zaciągnąć się do wojska. Uważa się za tchórza, ktoś nawet anonimowo przysyła mu białe piórko w kopercie. Jednak, w maju 1915, po zatonięciu Lusitanii, Walter w końcu wstępuje do armii. Nie mówi jednak nic siostrze, nie chcąc jej za wcześnie martwić. Podczas koncertu Młodego Czerwonego Krzyża, Rilla dowiaduje się od złośliwej Ireny Howard o decyzji brata. Tuż przed wyjazdem, Walter wyznaje siostrze, że była dla niego bardzo ważna w ostatnim czasie i że czuje do niej prawdziwe przywiązanie. Rodzeństwo obiecuje sobie zachować nadzieję i wiarę.

W sierpniu 1915, również Krzysztof Ford wyrusza na front. Przed wyjazdem wyznaje miłość dziewczynie i składa na jej ustach pierwszy pocałunek. Rilla obiecuje zaczekać na jego powrót i dochować mu wierności.

W maju 1916 Walter zostaje odznaczony za swoje bohaterstwo medalem "Distinguished Cross".

W lipcu 1916 Rilla otrzymuje pierwszą wiadomość od Jima Andersona, ojca Jasia.

Jesienią 1916, Walter zostaje zabity podczas zdobywania Courcelette we Francji. Przez całą noc poprzedzającą dotarcie informacji o tej tragedii na Złoty Brzeg, Wtorek wyje rozpaczliwie. Rilla, a także rodzina i przyjaciele bardzo przeżywają śmierć Waltera. Najmocniej odczuwa ten cios jego matka. Przez długie tygodnie będzie obezwładniona ciężką depresją. Dwa dni po śmierci Waltera, Rilla otrzymuje list napisany przez niego noc przed bitwą. W liście skierowanym jednocześnie do Rilli i Uny Meredith, chłopak przeczuwa swoją śmierć. Podobnie jak przed laty w Dolinie Tęczy – miał wizję Kobziarza. Rilla, przejęta rozpaczą Uny, daje jej ten list na własność. Una kochała potajemnie Waltera i wie, że już nigdy nie zazna prawdziwej miłości.

Zimą 1916/1917, Shirley, najmłodszy syn Blythe'ów, po uzyskaniu pełnoletności wstępuje do wojsk lotniczych. Zuzanna, której oczkiem w głowie jest Shirley, dowiaduje się o tym ostatnia.

Na początku maja 1918 do Złotego Brzegu dociera wiadomość, że Jim jest "ranny i zaginiony". Ponieważ Wtorek wciąż wiernie czeka na powrót swojego pana, w rodzinę Blythe'ów wstępuje wiara w to, że chłopak wciąż żyje.

W sierpniu 1918 Karol Meredith traci na wojnie oko.

Pod koniec września 1918, Jim przesyła z Holandii depeszę, w której donosi, że uciekł z Niemiec i że list od niego jest już w drodze.

Na początku października 1918 rodzina Blythe'ów otrzymuje list od Jima. Pisze w nim, że ranny w udo trafił do niewoli, po jednej nieudanej próbie zdołał zbiec do Holandii i przez pewien czas pozostanie w szpitalu w Anglii. Rilla otrzymuje także list od ojca Jasia. Donosi on, że ożenił się z Angielką i niebawem wraca do Kanady. Na początku listopada 1918 w istocie przybywa wraz z nową małżonką i zabiera Jasia do siebie. Ku wielkiej uldze Rilli, macocha chłopca okazuje się miłą, serdeczną kobietą, kochającą dzieci.

Wojna się kończy, stopniowo powracają bracia i przyjaciele. Wśród nich także Krzysztof Ford, który po powrocie zastaje Rillę będącą już nie podlotkiem, ale dorosłą kobietą.

Postacie[]

Rilla Blythe – główna bohaterka, czternastoletnia córka Ani i Gilberta. Zakochana w Kennecie. Czekała na niego z utęsknieniem, kiedy ten ruszył na wojnę. Podczas wojny zorganizowała Młodzieżowy Czerwony Krzyż.
Ania Blythe – żona doktora Blythe'a, matka Rilli, Jima, Waltera, Nan, Di i Shirleya. Jej dzielna postawa podczas wojny motywuje Rillę do zorganizowania Młodzieżowego Czerwonego Krzyża. W duszy Ania została jeszcze małą marzycielką, która jeszcze niedawno przybyła na Zielone Wzgórze.
Gilbert Blythe – mąż Ani Blythe, najlepszy lekarz w Glen St. Mary. Jest bardzo przystojnym, oczytanym, zabawnym i praktycznym człowiekiem.
Walter Blythe – drugi z kolei, dwudziestoletni, syn państwa Blythe'ów. Walter jest utalentowanym i początkującym poetą. Podczas wojny zostaje wydany jego wiersz „Kobziarz”. Ginie na wojnie w wieku 22 lat.
Jim Blythe – najstarszy syn Ani i Gilberta. Na początku powieści ma 21 lat. Kiedy dowiaduje się o wybuchu wojny, od razu postanawia wyruszyć na front. Jest zakochany we Florze Meredith z wzajemnością.
Ania „Nan” Blythe – osiemnastoletnia córka Ani i Gilberta. Jest bliźniaczką Di Blythe, lecz nie są wcale podobne. Kocha się w Jerrym Meredith.
Diana „Di” Blythe – osiemnastoletnia córka Ani i Gilberta. Jest bliźniaczką Nan Blythe, lecz nie są wcale podobne. Jest urodziwą, rozsądną, praktyczną dziewczyną z dużym poczuciem humoru, ulubienicą ojca.
Shirley Blythe – szesnastoletni syn Ani i Gilberta. Przejęty śmiercią brata po swoich 18 urodzinach postanawia wyruszyć na front. Jest cichym, zrównoważonym, małomównym chłopcem, ulubieńcem Zuzanny.
Gertruda Oliver – 28-letnia nauczycielka z Lowbridge, mieszkająca w czasie roku szkolnego w Złotym Brzegu. Jest zaręczona Robertem Grantem – młodym prawnikiem z Charlottetown. Przyjaciółka Waltera i Rilli. W czasie wojny nawiedzały ją prorocze sny.
Zuzanna Baker – gospodyni w Złotym Brzegu. Blythe'owie traktują ją jak członka rodziny. Zuzanna jest szczerą, bezpośrednią, dobrą kobietą. Jest nieświadoma tego, że posiada ogromne poczucie humoru.
Flora (także Faith) Meredith – dziewiętnastoletnia córka pastora Johna Mereditha i zmarłej Cecylli Meredith. Jest przyjazną, dzielną, zabawną, świadomą swej urody dziewczyną. W dzieciństwie była bardzo roztrzepaną, często wpadającą w kłopoty dziewczynką.
Una Meredith – osiemnastoletnia córka Johna i Cecylli Meredithów. Jest cichą, marzycielską dziewczyną, posiadającą wiele wdzięku, uroku i czaru dziewczęcego. Jest osobą nieco zamkniętą w sobie, bardzo wrażliwą i dzielną. Młodzież w Glen St. Mary lubi jej towarzystwo. Żywi głębokie uczucie do Waltera Blythe.
Gerald „Jerry” Meredith – dwudziestoletni syn Johna i Cecylli Meredithów. Praktyczny chłopak zakochany w Nan Blythe. Razem z Jimem wyrusza na front.
Karolek Meredith – najmłodszy z dzieci Johna Mereditha i Cecylli Meredithów, siedemnastoletni chłopak. Ojciec darzy go szczególnym uczuciem, ponieważ jako jedyny z rodzeństwa ma oczy swojej zmarłej matki.
Bruce (także: Bertie) Meredith – synek pastora Johna Mereditha i Rosemary (Rozalii) Meredith.
Kenneth (także: Krzysztof) Ford – dwudziestojednoletni syn Owena i Leslie Ford (Ewy). Jest zakochany z wzajemnością w Rilli Blythe. Jest zabawnym, inteligentnym i postawnym młodzieńcem. Ma opinię uwodziciela kobiet. Twierdzono, iż Kenneth posiada wiele miejskiej ogłady. Jego wyjazd na front opóźnia się przez kontuzję. Przyjaciel Waltera Blythe.
Mary (Marysia) Vance – dwudziestoletnia dziewczyna, wychowywana przez Kornelię Elliot. Ma niezwykle cięty język, jest bezpośrednią i interesującą dziewczyną. Niezbyt popularna wśród miejscowej młodzieży. Zakochana w Millerze Douglasie z wzajemnością.

Problematyka[]

Lucy Maud Montgomery w swej powieści opowiadającej o losach najmłodszej córki Ani Shirley i Gilberta Blythe, Rilli opisuje jej dorastanie na tle wojny oraz to, jak z próżnej nastolatki zmienia się w dojrzałą kobietę, starającą się zachować wiarę i nadzieję do ostatniej chwili. Opisuje także śmierć Waltera, który uważając siebie za tchórza wyrusza na front, gdzie za swą nieprzeciętną odwagę zostaje odznaczony Krzyżem Walecznych. Nieprzeciętnym zachowaniem odznaczała się także Ania, której postawa motywowała Rillę do zachowania odwagi. Rilla jednocześnie stała się podporą i pociechą swojej matki. Lucy przedstawiła także wydarzenia z I wojny światowej. Przybliżyła czytelnikowi cierpienie wszystkich rodzin poległych żołnierzy, którzy na zawsze zapisali się historii jako bohaterowie, walczący za swą ojczyznę.

Cytaty z książki[]

Czasem lękam się, że jest za dobrze.

Matki są stanowczo najdroższymi istotami.

Duma jest zimną towarzyszką i nie daje pełnego zadowolenia.

Zdawał sobie sprawę, że nie wszystkie psy mogą być piękne, mądre czy bohaterskie, lecz wiedział dokładnie, że każdy pies może kochać.

Ciekawostki[]

Tłumaczka Janina Zawisza-Krasucka, wycięła z książki trzy rozdziały. Pomiędzy rozdziałami "I Shirley poszedł" a "Ranny zaginiony" są "Susan has a proposal of marriage" ("Zuzanna otrzymuje propozycję małżeństwa"), "Waiting" ("Oczekiwanie") i "Black Sunday" ("Czarna niedziela").

Te trzy rozdziały (w tłumaczeniu J. Zawiszy-Krasuckiej) pojawiły się w książce wydanej w 2008 roku przez Wydawnictwo Literackie.